Today Update

Calo

Editor :

17 Oktober 2015

Ditulis ku: DADANG H PADMADIREDJA

LAMUN aya paribasa siga monyÃ¨t ngagugulung kalapa anu hartina nyaho ngeunah eusina tapi teu nyaho cara murakna, sigana Ã¨ta tÃ¨h keuna pisan ka diri sorangan, rumasa ku mokaha jeung bodo katotoloyoh tÃ¨a. Padahal ceuk karuhun sorangan, lamun bodo mah kudu alÃ¨woh, daÃ¨k tatanya, sanaÂjan teu nepi ka pinter ogÃ¨ sakurangna, bisa nyaho. Apal sotÃ¨h basa ngobrol jeung Abah DasÃ¨p. Ngeunaan iket mastaka atawa totopong tÃ¨tÃ¨la lain ngan saukur make wungkul tapi di jerona tÃ¨h aya palsafahna. Saur anÂjeunna, salah sahiji panyakit anu pangÂgorÃ¨ng-gorÃ¨ngna ceuk karuhun Sunda nyaÃ¨ta gedÃ¨ hulu atawa adigung adiÂguna, asa aing uyah kidul atawa panÂgakangna tÃ¨a. Tah iket atawa totopong tÃ¨h maksudna mah mungkus sirah sangkan henteu gede hulu.

â€œUrusan ngaranna naha barangÂbang semplak, parÃ¨kos nangka atawa nu sÃ¨jÃ¨nna mah, ukur dilelebah wunÂgkul. Tah lamun geus make iket, kudu geus nyunda jeung jerona, henteu adigung, handap asor conto nyatana urang KanÃ¨kÃ¨s anu sapopoÃ¨na diiket, pan sagalana tÃ¨h nyebutkeun teu wasa, teu boga kakawasaan, komo anu aya patalina jeung urusan ngamumulÃ¨ alam mah kacida dijungjungna,â€saur Abah DasÃ¨p. Kitu ogÃ¨, iket lain ngan saukur pamantes wungkul, sabab di CimandÃ¨ mah, bisa dijadikeun pakaÂkas pikeun bÃ¨bÃ¨la diri, sarung ogÃ¨ nya kitu kÃ¨nÃ¨h. Puguh wÃ¨ ngadÃ¨ngÃ¨ pangjelasan ti Abah DasÃ¨p kitu tÃ¨h, mani asa ditonjok ku halu bÃ¨ngkok, ampir wÃ¨ iket anu keur dipakÃ¨ tÃ¨h diuÂdar, tapi rada mikir deui tah. Sanajan encan nepi ka anu dimaksudkeun ku palsafahna, sakurangna jadi ciri yÃ¨n aya urang Sunda. Lamun urang Sunda geus embungeun nembongkeun jati dirina sorangan, atawa nyumput waÃ¨ rÃ¨k iraha atuh majuna. Sabab lamun diperhatikeun, sikep kana budaya SunÂda tÃ¨h sakurangna aya genep sikep. Kahiji anu anu wani tandang, sanajan modalna can cukup. Nu kieu boga pamadegan dangdan bari leumpang, nu penting ulah nepi ka katinggaleun karÃ¨ta, ngadangdanan dirina bisa dina jero lalampahan, sabab kanyataanana urang Sunda tÃ¨h geus loba katingÂgaleun. Nu kadua hayoh wÃ¨ ngasah kabisa jeung nyukupan dirina ka panÂgaweruh, hanjakalna lantaran loba teuing tapa, nepi ngaranna tÃ¨h teu kadÃ¨ngÃ¨ pisan. Lamun ceuk dina duÂnya pasilatan mah, latihan unggal poÃ¨ tapi teu pernah ditempokeun ka pakaÂlangan. Atawa lamun di sanggar tari mah, geus tapis kana rupa-rupa tarian tapi can pernah meunang kasempetan pikeun mintonkeun kabisana. Asak-asakna mah, ngan teu pernah nyaho atawa ngukur nepi ka mana kabisana. Padahal kasempetan samodÃ¨l kitu tÃ¨h tÃ¨h teu cukup didagoan wungkul, tapi kudu ditÃ¨angan jeung diciptakeun.

Anu katilu, mental calo, getol ngaÂjak jeung nitah ka batur, sawatara maÂnÃ¨hna mah teu pipilueun, dina umaÂjakna mah rajin kacida, tapi mangsa ditanya naha milu ngamumulÃ¨ buÂdaya, teu pisan-pisan miluan. Anu paÂmungkas, ngalakonan henteu ngajak henteu, ditanya ngan ngabetem waÃ¨. Naha budaya karuhunna rÃ¨k kalindih atawa kagantian ku bangsa sÃ¨jÃ¨n ceuk paribasana mah jati kasilih ku junti, sumangga tÃ¨h teuing. Anu kalima, bisana ukur ngÃ¨cÃ¨, ngiritik wungkul, disatukangeunana tÃ¨h teu bisa mere jalan kaluarna. Sawaktu anu sÃ¨jÃ¨n nyieun kamonÃ¨san, inyana ukur bisa nyalahkeun, bari nyebutkeun ah aing ogÃ¨ bisa, tah kituna tÃ¨h bari jeung teu migawÃ¨ nanaon. Anu kagenep mah lumayan kÃ¨nÃ¨h, bilukna tÃ¨h ngan sauÂkur diajakan wungkul, sikepna kawas goong, teu disada lamun teu ditakol. Tangtuna anu pangalusna mah, anu Ã¨lÂmuna geus sampurna bari jeung wani tandang makalangan. Malah leuwih sampurna deui wani maju sorangan, nyipatkeun kamotÃ¨karan bari ditungÂtungan ku istiqomahna, mibanda sikep ngagurat batu, teu gampang unggut kalinduhan, henteu gedag kaanginan. Ngan nÃ¨angan anu kitu tÃ¨h arang kacida. Tapi sanajan teu kitu ogÃ¨ atuh mun bisa mah umajak bari jeung ngalakonan. Ngajak nu lian ngomong basa Sunda, tapi dirina teu makÃ¨keun. Nu kitu mah ngaranna calo. (*)

============================================================