Kurang Pinter Babagi

Ditulis ku: DADANG H PADMADIREDJA

ILMU matematika anu baheula mah dibagi tilu bagian nyaèta al­jabar, geometri jeung aritmatika, anu ayeuna mah geus teu pernah diajarkeun deui, sabab dianggap geus kuna atawa katinggaleun ja­man. Tina sababaraha situs anu kapanggih, salah saurang anu ny­iptakeun malah nepi ka disebut bapana Ilmu Aljabar, Aritmetika jeung Astronomi tèh nyaèta Al- Khawarizmi.

Taya loba nu nyahoeun kana riwayat hirupna. Anjeunna lahir dina tahun 780 masehi atawa 194 Hijriah numutkeun kalender islam sarta pupus saentas 847 Masèhi. Nami lengkep anjeunna nyaèta Abu Abdullah Muham­mad Ibnu Musa, pangna disebut al-Khawarizmi kusabab asalna ti Khawarizm, salah sahiji weweng­kon di Timur Laut Kaspia.

Abu Abdullah Muhammad Musa atawa Al-Khawarizmi di­perkirakeun hirup di pasisian Baghdad dina mangsa Khalifah al-Ma’mun (813-833 M) zaman dinasti Abbasiyyah, Khalifah Al Ma’mun tèh nyobat pisan jeung anjeunna, malah ngajadikeun so­bat dalitna (al-Khawarizmi) jadi anggota Bait al-Khikmah (Wisma Kaarifan) di Baghdad, salah sa­hiji lembaga panalungtikan èlmu pangaweruh anu diadegkeun ku Khalifah Harun ar-Rasyid. Ka­suksèsan al- al-Khawarizmi dina widang Astronomi jeung Aljabar, tur diajangkeun pikeun Khalifah al-Ma’mun, sawatara Khalifah al-Ma’mun sorangan rèa mere panghargaan ka al-Khawarizmi.

Ku èlmu Astronomina, an­jeunna bisa mukakeun ngeunaan waktosna Kangjeng Nabi Muham­mad SAW kalayan bener, malah inyana ogè kacatet minangka salah saurang anu nyieun peta dunya pamèntana Khalifah al- Ma’mun sarta satuluyna peta èta kakoncara ku ngaran Peta Ptolemy. Karya intelèktualna ngeunaan Aritmetika jeung Al­jabar jadi sumber Ilmu Matema­tika di beulah Barat (Kulon) jeung Timur (Wètan). Malah salah sau­rang panulis sajarah Matematika moyan, George Sarton, nyebut­keun yèn al-Khawarizmi salah saurang Ilmuwan Muslim panga­gungna jeung panghadèna dina mangsana.

Sarton ngagolongkeun yèn periode antara Abad kaopat nepi ka lima minangka Zaman al-Kha­warizmi, kusabab anjeunna ahli matematika panghadèna dina mangsa harita. Tulisanana ngeu­naan asritmetika dina basa Arab munggaran ditarjamahkeun kana basa Latin mibanda lalakon pent­ing dina kamekaran wilangan Arab jeung sistim bilangan anu diterapkeun manga kiwari.

Sanajan lain manggihan lang­sung tapi anu dilaksanakeun ku al-Khawarizmi mangrupakeun format sistin bilangan urang anu ayeuna. Malah pangaruh èta tèh loba mangaruhan kana èlmu Matematika di dunya Barat. Al- Khawarizmi lain ngan saukur pinter dina widang syariat wun­gkul tapi ogè dina widang bidang falsafah, logika, aritmetik, geome­tri, musik, sastra, sejarah Islam jeung èlmu kimia. Jadi tètèla geuning Al-Jabar anu ayeuna geus teu diajarkeun deui tèh beunang umat Muslim, lain ngan saukur beunang urang Barat wungkul sakumaha anu remen diajarkeun ka barudak urang. Jujutanana, barudak muslim urang ukur nya­hoeun Socaratos, Plato jeung ahli filsafat bangsa sèjènna, anu asal­na ti Yunani tibatan filsafat Islam.

Kitu ogè barudak urang teu waranoheun kana Abu Bakar Sid­dik, Umar bin Khatab, Usman bin Affan, Ali bin Abi Thalib atawa para pajuang Islam, malah para pajuang bangsana sorangan. Ma­ranèhanana leuwih nyahoeun Napoleon Bonaparte, Stallin jeung nu sèjènna. Padahal kacin­taan kana bangsa tèh kudu dimi­mitian ti keur leutik kènèh.

Dina urusan matematika ogè, sigana tèh aya anu kudu dibenerkeun ngan teuing di beulah mana tah. Sabab bangsa urang ukur pinter kakalian (nga­likeun), tambah kurang atawa ngajumlah jeung ngurangan. Kètang urusan nambahan (ang­garan/mark up) jeung ngurangan (pajak jeung jatah pikeun rahayat leutik atawa anu diharandap) mah kawilang capètang.

Anu rada bodo tèh urusan babagina, teuing mèmang api-api bodo, atawa bodo sabenerna. Sabab urusan babagi mah sok teu adil jeung salah waè. Tah teuing kudu diomèan ti lebah mana sangkan babagina bisa bener jeung adil nya Ki Dulur.

“Buktina dina babagi mah sok teu saluyu jeung aturan, anu boga kasempetan sok nyokot leu­wih gedè numatak loba anu silih gorèngkeun ogè, kusabab babagi­na teu adil,”ceuk Kang Sam basa papanggih di Humas Kota Bogor. Leuheung kètang palebah anu alus, lamun anu gorèng atawa tina hasil anu haram! Tètèla uru­san babagi mah lain pagawèan gampang, sanajan matematikana meunang salapan satengah ogè nya. Wilujeng Shaum sapuluh dinten ka dua nya. (*)