Today Update

Angklung Gubrag

Editor :

1 Desember 2015

Ditulis ku: DADANG H PADMADIREDJA

SALAHSAHIJI kasenian anu pituin Sunda nyaÃ¨ta angklung anu waditrana dijieun tina awi, tur laras nadana loloÂban salendro jeung pÃ¨log.

Malah geus didaftarkeun minangÂka Karya Agung Warisan Lisan jeung Nonbendawi Manusa di UNESCO ti mimiti taun 2010. Jadi lamun geus kieu mah moal bakal aya anu ngaku-ngaku deui.

Angklung tÃ¨tÃ¨la loba jinisna aya Angklung KanÃ¨kÃ¨s, Dogdog Lojor, GuÂbrag, BadÃ¨ng jeung Buncis. Taya katerÂangan anu pasti, tapi ceuk dina Kang Wikipedia mah, bisa jadi dina wangun kabaheulaan geus aya keur jaman kultur anu mekar di sakuliah NusanÂtara nepi ka pananggalan modern tur mangrupakeun bagÃ¨an tina relik pra- Hinduisme (samÃ¨mÃ¨h jaman Hindu) dia kabudayaan Nusantara.

Catetan ngeunaan angklung kaÂkara aya dina mangsa Karajaan Sunda abad ka 12 nepi ka abad 16, saluyu jeung kabiasaan masarakat Sund anu agraris. Kitu ogÃ¨ sakumaha anu dicariÂtakeun ku Aki Haji Jatnika ti Yayasan Bambu IndonÃ¨sia, yÃ¨n urang Sunda dina kahirupanana ti mimiti lahir nepi ka maotna teu leupas tina awi.

Nepi ka aya paribasa pet ku hinis (samangsa lahir) sarta sawaktu mulih ka jati mulang ka asal, pan awi mah angger marengan. Kitu ogÃ¨ amanat Prabu Haur KonÃ¨ng sangkan urang Sunda melak awi lamun hayang diÂjauhkeun tina hÃ¨sÃ¨ dahar. Dina buÂdaya Sunda baheula, seni angklung rada deukeut jeung ka Nyi Sri Pohaci minangka lambang DÃ¨wi ParÃ¨, anu mere kahirupan, hirup jeung huripna.

Di KanÃ¨kÃ¨s misalna, angklung digunakeun pikeun upacara adat sawaktu ngamimitian melak pare, sakumaha anu dilumangsungkeun di KanÃ¨kÃ¨s, lain ngan saukur pikeun hiÂburan wungkul, angklung disadakeun sawaktu melak pare di huma, ditaÂbeuhna aya anu dikurulungkeun utaÂmana di Baduy JÃ¨ro (Tangtu) aya ogÃ¨ dina wirahma anu tangtu, contona di Baduy Luar.

Kajeroan (Tangtu; Baduy Jero), dan ada yang dengan ritmis tertentu, yaitu di Kaluaran (Baduy Luar). SanaÂjan kitu, di saluareun melak pare, osok ogÃ¨ dimaÃ¨nkeun mangsa ngubaran pare, anu lilana tilu bulan saentas melak.

Sedengkeun salila genep buÂlan saterusna dipahing pisan pikeun dipaÃ¨nkeun. Malah dina ngasupkeun angklung ogÃ¨, teu meunang sambaÂrangan, aya aturanana, anu disebut musungkeun angklung tÃ¨a.

Dina mintonkeun hiburanana ogÃ¨ biasana di buruan atawa tempat anu lega mangsa caang bulan. Kawih anu ditembangkeunana diantarana, Lutung Kasarung, Yandu Bibi, Yandu Sala, Ceuk Arileu, Oray-orayan, DengÂdang, Yari Gandang, Oyong-oyong Bangkong, Badan Kula, Kokoloyoran, Ayun-ayunan, Pileuleuyan, Gandrung Manggu, Rujak Gadung, Mulung Muncang, Giler, Ngaranggeong, AceuÂkna, Marengo, Salak Sadapur, Rangda Ngendong, Celementre, Keupat ReunÂdang, jrrd.

Ngaran-ngaran angklung di Kanekes ti mimiti anu panggedÃ¨na nyaÃ¨ta anÂgklung indung, ringkung, dongdong, gunjing, engklok, indung leutik, torolok, dan roel. Bedug anu pangpanjangna, bedug, talingtit, dan ketuk.

Sedeng di wewengkon Bogor tegesna di Kampung Cipining KacaÂmatan Cigudeg aya anu disebut AngÂklung Gubrag. Numutkeun katerangan Abah RusÃ¨n carita disatukangeunana kawilang ahÃ¨ng. Angklung Gubrag geus aya di jaman Karajan Pajajaran, sakurangna dina abad ka 16.

Anu nyiptakeunana, nyaÃ¨ta Buyut Muhtar, anu harita mah pamuda anu belejag kÃ¨nÃ¨h, dina kaayaan buta tuÂlang buta daging. Dina mangsa harita, kaayaan di wewengkon sabudeureun dinya ngalaman halodo anu kacida lilana, leuwih ti katiga, taneuh sawah bareulah, tatangkalan pararaÃ¨h, waÂhangan ngolÃ¨trak, harianeun sumur mah geus saat caina.

Muhtar anu harita pemuda kÃ¨nÃ¨h cenah mah meunang pituduh pikeun â€œtapaâ€ di salah sahiji gunung anu aya di wewengkon dinya lilana 40 poÃ¨. CeÂnah mah Nyi Pohacina bendu. BÃ¨rÃ¨s mujasmedi, anjeunna meunang piÂtuduh pikeun nyieun angklung.

Singket caritana angklungna tÃ¨h bÃ¨rÃ¨s wÃ¨h dijieun, tuluy ku sababaraÂha urang angklung tÃ¨h di tabeuh, teu kungsi lila gubrag wÃ¨ hujan badag. Tah ti harita angklung beunang nyipÂtakeun Buyut Muhtar tÃ¨h dingaranan Angklung Gubrag anu tujuanana ngaÂdatangkeun hujan.

Angklung Gubrag anu dijieun tina awi hideung, sanajan umurna geus ratusan taun, barangna masih kÃ¨nÃ¨h beleger disimpen di salah sahiji bumi katurunan Buyut Muhtar di Kampung Cipining DÃ¨sa Argapura Kacamatan Cigudeg.

Malah nepi ka ayeuna ogÃ¨ masih kÃ¨nÃ¨h mibanda kaahÃ¨ngan, pikeun katurunana. Nu jelas mah, angklung ieu mangrupa titinggal budaya anu luhur ajÃ¨nna. (*)

============================================================