Nganjang ka Sindangbarang (bagian ka 1)

Ditulis ku: DADANG H PADMADIREDJA

PUGUH rada lendeng mikiranana, mangsa aya kagiatan bareng tèh. Nu saurang ngondang rapat bari nga­dadak pisan, sawatara anu hiji deui mah geus saminggu surat ondanngna tèh jaba geus jangji ka nu ngondan­gna rèk datang. Sakumaha adat jeung hukum agama, yèn anu ti leuwih ti heula ditiheulakeun, bari jeung komo geus paheut pisan, nya ahirna milih ngaluuhan Sèrèn Taun Guru Bumi di Kampung Budaya Sindangbarang. Ongkoh pan ieu mah acarana ukur sa­taun sakali, biheung teuing dina taun hareup bisa nyaksian deui.

Mungguhing umur, taya anu apal saurang ogè. Enya wè ramè pisan, lapangan di payeuneun Balè Agung, mani pinuh ku jalma ti mana-mendi. Bisa nyebutkeun kitu sotèh, pèdah aya jalma anu irungna mancung sarta ngomongna was-was-wus-wès-wos. Basa Inggris sigana mah, sabab dina kecap-kecapna aya nu rada ngarti saeutik. Rèk ngajak ngobrol jeung ma­ranèhanana, kalah bingung, rumasa keur sakola tèh rada ngedul jeung kurang pati resep kana pangajaran Basa Inggris. Unggal ulangan peun­teunna tèh salawasna korsi tibalik, dina meunang genep ogè pèdah wè mantuan mangalakeun suluh pikeun ka dapur bojona.

Sigana ku bojona tèh ditepikeun ka carogèna, yèn kuring geus mangal­akeun suluh, jadi wè angkana teu beu­reum deui. Hanjakalna tèh ayeuna, sa­bab kuring jadi teu bisa ngobrol jeung bangsa deungeun. Meureun mun bisa tèh mah, hayang nyaho kumaha pamadeganana ngeunaan acara anu keur dilumangsungkeun. Acara anu pangintina dina kagiatan Poè Radite (Ahad) nyaèta majikeun (ngasupkeun) pare Indung jeung Abah ka Leuit Ratna Inten, anu gilirana ayeuna mah dipu­puhuan ku Wulung Tanji (?) atawa resi anu dina susunan “Karajaan” mah minangka panasèhat kaagamaan, sarta satuluyna diturutan ku “kokolot” nu­lianna. Samèmèhna aya hèlaran anu dimimitian ti imah Bali. Para pamilon­na tèh nyaèta Parawanten, Rèngkong, pare anu rèk diasupkeun kana leuit, cai anu meunang ngala ti tujuh sumber cai, jampana anu eusina rupa-rupa kadaha­ran, tangkal pakuajajara, tiwu hideung, angklung gubrag jeung kasenian anu aya di sabudeureun Sindangbarang.

“Tah anu ayeuna lumangsung tèh geus ka salapan kalina,”saur Kiai Yadi atawa Ki Wulung anu meunang pancèn pikeun majikeun pare kana leuit dina Sèrèm Taun ayeuna. Nga­hudangrasakeun acara Sèrèn Taun anu mèmang geus aya ti babaheu­lana, tètèla teu gampang, komo di­anggap di jerona tèh aya hal-hal anu dianggap teu sapagodos jeung ajaran Islam, ageman anu diagem ku urang dinya. Saurna, bisa jadi baheula mah kagiatan ngubur hulu munding tèh aya, ngan saentas “direvitalisasi”, nu kararaitu tèh geus dileungitkeun. Tapi sanajan kitu, angger kènèh aya nu boga anggapan yèn Sèrèn Taun tèh, bisa jadi sumber kamusrikan. Padahal mun dititènan kalayan daria, prak-prakanana geus “Diislamkeun”, kaasup nangtukeun waktu (dina bu­lan Muharam, salah sahiji bulan anu dimulyakeun ku Allah tina opat bulan dina sataun) jeung nu lianna. Komo palebah ngadu’anana mah.

Kampung Sindangbarang anu ka­mari boga gawè, dumasar kana naskah naskah Pantun Bogor Curug Sipada Weruh, geus disebut-sebut samang­sa Pamarèntahan Rakean Darmasiksa atawa Prabu Wisnu Barata anu netep di Kota Pakuan dina abad ka 12.

Di jaman Prabu Wisnu Barata perkembangan agama Sunda kawilang cepet. Diantaran ku ayana 3 kitab suci agama Sunda nyaèta, Sambada , Sambawa jeung Winasa anu lobana 800 ayat. Cutatan Pantun Bogor ng­abèwarakeun Pikukuhan Agama Sun­da dituliskeun dina Layang Sambawa, Sambada,Winasa, anu diserat ku ku Prabu Wisnu Barata.

Nya inyana anu tukang tapi ti ngogora. Nyainyana anu sanyeunyana ngagalurkeun jadi kabehan pada ngar­ti agama anu kiwari disebut Agama Sunda Pajajaran tea. …”

Dina mangsa pamarèntahan Rakèan Darmasiksa, mantenna kungsi marèntahkeun ngadamel Undakan-undakan suci di Sindangbarang. Sa­kumaha cutatan anu nyebutkeun”Ulah Sindangbarang geusan tata pangkat diganti deui, Sang Pamanah Sang Darmajati, tanah lemah tutup bumi , tutup buana dat mulusna… (Hanca).