Nyumput Dina Siloka

Ditulis ku: DADANG H PADMADIREDJA

LAMUN tèa mah kungsi aya nu nyebutkeun utamana para kas­epuhan anu waskita permana tingal, yèn sabagèan sajarah Pajajaran masih kènèh kalim­pudan halimun sakumaha sok disebutkeun ku para dalang, dititipkeun di handeuleum sieum geusan sampeureun, disimpen di hanjuang siang geusan alaeun.

Salah sahijina, sawaktu ngo­brol jeung Kang Agus, “kasepu­han” urang Cigombong . Ari dina umurna mah teu beunang dise­butkeun tos sepuh, da jauh sah­andapeun kuring, ngan “eusina” mah jigana tèh beunang disebut­keun sepuh.

Aya sababaraha obrolan Kang Agus anu matak nambahan kapa­nasaranan, jeung sakuduna di­buktikeun, pikeun ngajèntrèkeun pasualaanana. Sabab dumasar kana pangalaman, aya pertanda-pertanda anu datang ngaliwatan pituduh “gaib” ngeunaan sa­babaraha tempat karuhun anu masih nyamuni atawa nyumput.

Salahsahijina carita, ti sa­lahsaurang gegedèn Bogor, anu kungsi dibawa nganjang ka hiji tempat, malah èta mah lain ngim­pi tapi dina kaayaan jaga. Cari­tana tengah peuting, mangsa rèk meuli bubur hayam di Jambatan Mèrah, ujug-ujug aya maksa nga­jakan milu dina angkot. Teuing kasima, teuing kumaha, teu sem­pet mikir panjang ieuh, clak wè milu kana angkot èta.

Aya kana sajamna mah ce­nah perjalanan ka anu dijugjug tèh, sanepina ka dinya, tuluy di­tungtun ka hiji tempat anu rada suni, di hiji pasir anu kawilang luhur. Tah ku aki-aki èta tèh, èta gegedèn di titah ngadu’a, ari èta aki-aki hayoh kalah mantun. Sab­ot ngadu’a bari ngararasakeun hawa gunung anu tiis, jeung rada keueung sabab teu nyaho dimana ayana, èta aki-aki tèh ngalèos teuing kamana.

Gancang caritana, dua poè ti harita anjeunna tèh ngaha­jakeun maluruh kana mobilna. Rada anèh, sabab mani asa jauh pisan, teu kawas diajakan kana angkot. Caritana tempat anu ditèangan tèh kapanggih ogè, ngan kulantaran teu apal ngaran jeung kasangtukangna, anjeunna nyuhunkeun tulung ka salahsau­rang budayawan pikeun ngaroris. Horèng anu dimaksud tèh Arca Domas anu aya di Cibalay tèa.

Tah kitu ogè sakumaha anu dicaritakeun ku Kang Agus anu nyebutkeun yèn di wewengkon Sukaraja aya batu kasur anu mangrupa batu pangistrènan ra­ja-raja Pajajaran basa rèk ngami­mitian nyekel kalungguhan.

“Sabab unggal raja anyar anu rèk nyekel kakawasaan tèh kudu disumpah, geus kitu ung­gal raja boga batu pangistrènan sorangan. Anu di Sukaraja tur ayeuna kajempèt tangkal tèh tilas pagistrènan Raja Nilak­endra, sedeng watugilang anu dibawa ka Banten èta tilas pan­gistrènan Raja Surawisèsa na­lika jadi Raja Pakuan Pajajaran ngagentosan sepuhna Sri Ba­duga Maharaja Ratu Haji Pakuan Pajajaran,”pokna daria.

Caritaan Kang Agus, anu ceuk pangakuanana, meunang harè­wos ti dunya sèjèn anu saterusna dibuktikeun sakumaha pituduh­na, tètèla kabuktian. Saujratna, teu saeutik paninggalan-paning­galan sajarah anu kakara kapang­gih dina wangkid kiwari teu pernah kacatet dina sajarah anu geus aya, nepi ka hèsè kumaha ngadalidisna. Conto anu haneut kènèh nyaèta ratusan hèktar situs di sabudeureun Kampung Budaya Sindangbarang, pan teu kungsi kacatet dina sajarah anu ayamah.

Kapaluruhna tèh, aya dina bait-bait pantun atawa babad rahayat anu dianggap teu bisa dijadikeun pikeun ugeran kasaja­rahan. Sajujurna, pantun atawa carita rahayat tèh, dalah dikuma­ha ogè, ngagambarkeun carita di jaman baheula.

Ngan meureun kulantaran di jaman harita mah, jeung kabiasaan karuhun urang baheula, nulisna tèh ngan satulis-tulisna, sarta dina ngaluarkeun kereteg hatèna, boh dina lisan atawa tulisan, lolobana ku siloka, atawa dina prak-prakana malapah gedang nepi ka teu bisa nyebutkeun kalayan jentrè anu boga lalakonna.

Atawa bisa jadi ku hurmatna ka raja, “teu wasa” nyebutkeun ngaran salina. Diantarana nyebut Prabu Surawisèsa ku Guru Gan­tangan, malah meun teu salah ka Sri Baduga Maharaja anu diiden­tikeun jeung Eyang Prabu Sili­wangi ogè, nyebutna tèh cukup ku Eyang Prabu wungkul atawa ku gelar sèjènna, kayaning Prabu Tanduran Gagang, Prabu Haris Maung, jrrd.

Jadi taya salahna lamun ku urang didalidis nya ! Lamun kitu mah tètèla loba kènèh anu can dibuka sarta masih “disumput­keun”. Boh di alam lian, atawa dina siloka kahirupan. (*)