Ditulis ku: DADANG H PADMADIREDJA LAMUN aya nu nyebutkeun yèn dina raga manusa sabagèan maÂlaikat sabab aya bebeneran dina laku lampahna, ogè sabagèan deui sètan, sabab ucap jeung parÂipolahna aya nu siga sètan, kayÂaning sirik pidik jail kaniaya, èta ogè teu salah.
Alesanana dina hate jalma mah aya nafsu nu nyangkaruk, lamun diumbar bakal ngarukÂsak kana dirina jeung sabudeuÂreunana, Ngaruksak na tèh lain ka papada jalma wungkul tapi kaasup kana alam anu dicicingaÂnana. Biasana anu kararieu mah, tara mikirkeun kapentingan nu sèjèn, dapon dirina kacumponan, nu lian mah sabodo teuing.
Asal dirina seubeuh, lubak-liÂbuk harta banda bari jeung meuÂnang ngagalaksak sabodo teuing, padahal batur mah roroèsan dina jurang kasangsaraan ogè. Nu ngaruksak leuweung leuwih ti misti, bari jeung teu merhatikeun kana aturan, nepi ka loba bahla kawas longsor, banjir sigana tèh asup kana golongan èta.
Kitu ogè ka anu ngaharakanÂan duit rahayat nepi ka teu bisa ngalaksanakeun pangwangunan, atawa dina dilaksanakeunana ogè ngan saukur jadi, rada ngadeukeÂutan jeung golongan èta. Hèbatna deui (pikasebeleun) sakapeung di urang mah araranèh, lamun anu ngaruksak nagarana leuwih gedè (jumlahna rèa) loba anu ngÂabaturan, malah aya anu nepi ka wani nandonkeun jabatan, harga dirina jeung ngorbankeun kulaÂwargana.
Kitu ogè sabalikna, napsu laÂmun dihengker tur diatur kalayan hade jadi papaès dunya. Sabab ku ayana napsu, jalma jadi boga kaÂhayang, boh hayang ngawangun rumah tangga atawa mibanda cita-cita anu leuwih gedè tibatan èta.
Ayana kapal udara, jeung tèknologi anu ayeuna digunakÂeun ku umat manusa, salah sahijiÂna ku ayan napsu dina hate jalma. Lain hartina kudu dipareuman kawas lilin anu ditiup, sabab napÂsu tèh fitrah ti Nu Maha Widi tur Maha Kawasa.
“Tapi enya kètang, sakaÂpeung mah manusa tèh sok poho ka temah wadi. Teu kaop dibèrè lolongkrang èh katutuluyan. CoÂhagna mah dibèrè hate kalah mènta jantung,†saur Ki Mardud basa ngariung di padèpokanana.
“Maksadna kumaha Ki?†kuring mairan.
“Eta urusan wates sawah, lantaran beuki dieu galengan tèh beuki heureut waè, teu bisa dipakè leumpang ku budak-buÂdak acan nya Aki tèh ngèlèhan. Galengan tèh ku aki digèdèan, anu tangtu nyompag sawah aki.
Can aya sabulan, geus ngaÂheureutan deui tah galengan tèh,â€waler Ki Mardud. Padahal ceuk paribasana mah tani mah pagawèan anu muklis pisan, taya patalina jeung papada manusa, ukur jeung Nu Maha Kawasa wungkul. Lian ti su’al ngarawat mah.
Ngan lamun ngagèsèrkeun wates ulah dikira dosa leutik, saÂbab pan urang teu nyaho sabaraÂha jero kahandapna. Lamun geus kitu, hasil tatanèn anu tadina muhlis teu kacampuran nanaon tèh, ibarat bèas maha taya gabÂahna, jadi pinih ku sèrah jeung huut badag.
Anu haq jadi kacampuran anu bathil. Ibarat cai susu dina genÂtong kakècrètan cai racun atawa najis, atuh jadi kotor kabèh.
Pagawèan sèjèn salian ti tani rada hèsè muhlisna, polikus, pagawè pamarèntah,padagang aya pisan lolongkrang pidoÂsaeunn boh dina carita, lalamÂpahan, jangji anu teu ditedunan, nyarèkan bawahan, ah pokona mah loba pisan.
“Lian tina so’al èta wungkul, tapi dina widang sèjèn ogè teu saeutik, Diantarana, saentas diÂwawuhkeun jeung hiji jalma anu boga pangaruh boh kapangkatan atawa kadunyaan, tah jalma anu teu boga cedo mah, sok bari ngagÂogorèng anu ngawawuhkeunana.
Nupenting dirina bisa ngarah untung tina jalma èta,â€saurna deui. Lamun geus kitu, biasana sosobatanana tèh sok tuluy bengÂkah. Da geus dipirucaan tèa, sifat samodèl kitu mun teu buru-buru dipiceun bakal ngaruksak dirina sorangan.
Sabab lamun kitu waè, moal aya nu ngabaturan, tur moal aya anu mere pijalaneun mangsa diÂrina meunang karerepet atawa kasusah. Basana ogè kawas nuÂlungan anjing kadempèt.
“Tah lamun geus kitu, sabenÂerna urang geus nyiptakeun naraÂka pikeun diri urang sorangan, mangsa keur sangsara taya sauÂrang ogè anu daèk nulungan, kuÂsabab polah sorangan. Kasusash tèh geuning lain disababkeun ku batur-batur teuing nya,â€saur Ki Mardud deui. (*)
Bagi Halaman
