“Aya hiji kolektor barang anu ngumpulkeun barang-barang ti Gunung Sodong sarta geus ngirÂimkeun conto batu pikeun diuji. Hasilna nyebutkeun yèn batu èta umurna sakitu,†saurna mangsa ngobrol di Gunung Sodong matÂuran panalungtik para arkeolog anu geus saminggu lilana, ngayÂakeun panalungtikan di Gunung Sodong.
Sanajan tacan bisa dicokot kasimpulan yèn wewengkon èta kaasup Cagar Budaya sarta mibanda “peradaban†Sunda Buhun atawa Purwa (purwa) tapi ku kapanggihna sababaraha barang anu mangrupa pakakas tanèn anu dijieunna tina batu, kaayaan Gunung Sodong diperÂkirakeun mibanda patali sajarah jeung kaayaan mangsa buhun sarta paninggalan nu kapanggih èta geus aya pangaruh leungeun manusa. Eskavasi di punclut GuÂnung Sodong geus manggihan clopper choping tools atawa bahan-bahan tina batu anu diÂperkirakeun dijieun dina mangsa neolitik sarta artefak paleolitik.
Sedengkeun eskavasi anu dilaksanakeun di wahangan CiÂkaniki geus hasil manggihan saÂbabaraha fragment bagian barang anu dipakè di jaman harita dianÂtara seuseukeut panah, bubuk keramik ti rineka dinasti Qing/ Ming jeung Eropa, Numutkeun katerangan pupuhu tim panÂalungtikan, DR. Cecep Edi PermaÂna tina hasil panalungtikan anu dilaksanakeun sawatara beunang disimpulkeun wahangan Cikaniki jeung Cisadane mibanda lalaÂkon anu kacida pentingna jeung wewengkon Gunung Sodong.
“Kètang lain ngan saukur pikeun Gunung Sodong wungÂkul, tapi ogè wewengkon lianna. Kukituna masih kènèh perlu panÂalangtikan anu daria kahareupna di wewengkon Bayur Cibeber hiji jeung dua, Curug Cikoneng, BaÂbakan Gunung Wiru, Gunung SulÂing, Gunung Parungpung, Curug Lontar, Gunung Kencana sarta nu lianna,â€pokna daria. Sawatara panitèn budaya satempat nyeÂbutleun yèn geus aya kahirupan Sunda Purwa di wewengkon GuÂnung Sodong, salah sahiji buktina loba guha anu baheulana dijieun tempat cicing.
“Sakurangna aya 20 guha di wewengkon Leuwiliang tapi anu kakara dilaporkeun kakara 13 siki,â€pokna bari nambahan yèn lamun bisa diamangfaatkeun bisa jadi obyek wisata sejarah, budaya jeung alam anu kacida hèbatna.
Dumasar kana bukti anu aya gunung-gunung anu aya di KaÂbupatèn Bogor tètèla ampir sakÂabèhna mibanda sajarah atawa sakurangna aya kasangtukang jeung sajarah Bogor. Geus teu anèh ari Gunung Salak mah sabab puseurna pisan. Teu salah lamun umat Hindu ngadegkeun Pure anu pangagrengna. Gunung CiÂampea, aya bukti anu negeskeun yèn di tempat ieu baheulan manÂgrupa karang laut. Sabab loba-loba barang barang laut anu kaÂpanggih, saha anu pangangguran mawa ka tempat ieu lamun baÂheulana kungsi jadi kaut. Gunung Gede, Gunung Pangrango ogè teu jauh bèda lalakonna. (*)