Urang Dagoan

Ditulis ku: DADANG H PADMADIREDJA

TAH di dinya, ku Andika adeg­keun èta dayeuh, laju ngaranan Bogor. Sabab Bogor tèh hartina Tunggul Kawung. Ari Tunggul Kawung, èmang ogè euweuh hartina, euweuh sotèh ceuk nu teu ngarti… jst. Sanajan teu di­judulan, pikeun sabagèan war­ga Kota Bogor, anu resep ngu­lik sajarah jeung datang atawa diondang dina Rapat Paripur­na Istimèwa mièling milangka­la Bogor unggal tanggal 3 Juni, pasti nyahoeun lamub èta Pan­tun Ngadegna Dayeuh Bogor, meunang Pa (Ki) Cilong.

Sakurangna aya dua kagia­tan dina poè èta (milangkala) nu kahiji macakeun Pantun Pa Cilong jeung sajarah Bogor dina Basa Sunda. Saking pent­ingna Pantun kinarya Pa Cilong ieu, unggal taun dibacakeun dina Rapat Paripurna Istimèwa deuih. Hartina pingpinan DPRD Kota Bogor jeung Walikota, sarta nu lianna nganggap yèn kajadian èta kawilang penting. Sanajan sakitu pentingna, di sakuliah Kota Bogor, taya pisan “pèpèling” ngeunaan pantun ieu. Sugan pèdah di Bogor mah baheulana kungsi aya puseur kabudayaan kusabab baheulana kungsi aya Karajaan Sunda Ga­luh (Pakuan Pajajaran) anu di­rajaan ku Sri Baduga Maharaja anu kaceluk ka awun-awun ka­koncara ka janapria, aya prasti Pacilong. Boh di panto gerbang mangsa asup ka Kota Bogor, di sakola-sakola, di taman-taman anu ayeuna keur diwangun di­mana-mana, ih henteu.

Lamun kitu palebah mana ngahargaan jeung malirè kana kasajarahan Bogor pituin (lain jaman Kolonial Walanda, ja­man panjajahan, anu ayeuna kuer di agung-agung). Lamun tèa mah di taman-taman aya “prasasti” Pantun Pa Cilong di sababarah tempat, sakurangna urang Bogor (bisa budak sa­kola, kolot, aki-aki jeung nini-nini) atawa anu kungsi nyaba ka Bogor nyahoeun kana ayana pantun ieu. Jadi lamun di Tan­ya naon ciri Bogor, henteu ng­abigeu, lain ngan saukur nga­jawab taleus Bogor wungkul.

Ulah ngaku-ngaku prasasti Batu Tulis, sabab èta mah geus ti baheula ayana. Kitu ogè la­mun urang ditanya, kumaha ciri mandiri wangunan Sunda? Barudak ayeuna yakin moal apaleun kana Gajah Ngupuk, Parahu Kumurep, Capit Gunt­ing sarta nu lianna, sabab taya contona pisan. Anu bisa ditem­pokeun jeung “dipikareueus” sakali deui wangunan jaman Kolonial, sèsa pangjajahan anu geus dijadikeun Benda Cagar Budaya (BCB) ku Dines Kabu­dayaan, Pariwisata jeung Eko­nomi Kreatif Kota Bogor.

Wangunan Sunda? Ukur aya dina internet, bari mènta ban­tuan ka Mbah Google. Palebah dieu kawijakan pingpinan dina mutuskeun anu aya patalina jeung budaya atawa kasajara­han Kasundaan diperlukeun pisan. Teuing teu ngarti atawa pura-pura teu ngarti tah !

Pantun anu salengkepna nyaritakeun ngaran Bogor sar­ta balukarna lamun teu malirè atawa ngahina ku sikepna anu calutak sakumaha disebutkeun dina padalisan, Amun kadupak bakal borok nu ngadupakna, tah cokorna, moal geuwat ca­geur tah inyana. Amun kata­jong, matak bohak nu na­jongna, moal matak waras tah cokorna. Tapi amun dijieun kèkèsèd, sing nyaraho! Isukan jaganing gèto, bakal hudang patingkodongkang, nu nga­warah si calutak. Tah kitu, laju adegkeun èta dayeuh, laju nga­ranan Bogor.

“Kasaktian” Pantun Pacilong anu nyebutkeun bakal hudang patingkodongkang nga­warah si calutak ayeuna keur diuji deui, sanajan geus aya tilu urang anu asup samèmèhna, sarta rombongan jeung nu li­anna. Pa Cilong anu hirup di jaman Walanda sarta ngamèn kaditu-kadieu, bari mantun, geus bisa nyiptakeun hiji pan­tun anu kacida rohakana, bari tangtuna pendidikanna teu sabaraha, sabab di jaman har­ita mah, hayang sakola luhur tèh hèsè pisan. Ukuran turuna mènak anu bisa sakola luhur, cacah mah geus bisa sakola ra­hayat ogè geus kacida hèbatna.

Tah ngeunaan, saha Pa Cilong ieu, dikorèhan kamana-mana ogè, welèh taya raratan­na, lamun enya Pa Cilong kungsi aya kumelandang di Bo­gor, naha dimana kuburanna, sabab jamanna tèh lain jaman batu, geus kadieunakeun. Sa­bagian aya anu nyebutkeun yèn makam (patlisan)na tèh aya di wewengkon Kulon. Tapi nu­mutkeun Kang Iman Sobar, ura­ng Buniasih, makam Pa Cilong aya di wewengkon anjeunna, dikuribeng ku pager beusi sarta di jerona aya majlis pangajian. Yu ah, urang saksian, “kasak­sian” Pantun Pa Cilong kahare­upna. Naha aya lalakon anyar pikeun pajabat Kota Bogor? Wallahualam bissawab. (*)